KASTEEL TER BORCHT,
MEULEBEKES MOOISTE STUKJE ERFGOED

Het huidig kasteel bevindt zich langs de Devebeek, een belangrijke zijbeek van de Mandel. Op deze eertijds drassige plek bouwt men 800 jaar geleden een kleine motteburcht, in 1283 vermeld als "manoir", met de typische walstructuur en een aansluitend neerhof.

Het moerasgebied rond de Devebeek wordt geleidelijk drooggelegd door het omleiden van waterlopen en het graven van bijkomende afwateringsgrachten, waardoor onder meer de Borchtmeersen ontstaan. De oudste schriftelijke vermelding van "ten Borgt" dateert van circa 1330.

Ter Borcht ontwikkelt zich tot een dorpsheerlijkheid, die eigendom wordt van de familie Boonyn. Na de dood van Jan Boonyn in 1436 gaat deze over naar het geslacht vander Douve, dat de naam "van Meulebeke" aanneemt. Daardoor wordt de sterke band tussen het kasteeldomein en het dorp nog meer benadrukt.

In 1515 komt het domein in handen van ridder Filips de Beer, wiens nageslacht er bijna drie eeuwen zal blijven. Meulebeke houdt er haar koosnaampje Berengemeente aan over. De laatste telg uit de familie overlijdt in 1791 en laat zijn goederen na aan neef Robert de Lens, wiens zoon Philippe het na zijn dood verkoopt.

In 1819 komt het kasteel in handen van Leonard Anthone Loncke, een koopman uit Meulebeke. Zijn dochter Barbara en haar man Leo Thienpont nemen er hun intrek, net als de twee generaties die hen opvolgen.

In 1859 laat de familie Thienpont het bouwwerk grondig aanpassen. De westelijke voorgevel wordt gestript en krijgt een neoclassicistische aanblik.

Na de dood van Maria Thienpont in 1919 verwerft haar man, kunstschilder en burgemeester van Meulebeke Edgard Van Baveghem, het vruchtgebruik van het kasteel. Zijn tweede echtgenote Zoë Vanhove blijft tot 1957 op het kasteel wonen.

In 1965 koopt de gemeente Meulebeke het kasteel aan, waarna het de thuisbasis wordt voor de eerste sporthumaniora in Vlaanderen. Het Vrij Instituut voor Lichamelijke Opvoeding (V.I.L.O.) vestigt er een internaat en tovert de remise om in een turnzaal.

In de jaren zeventig breidt het V.I.L.O. de site verder uit, met onder meer een meisjesinternaat en het Sport- en Recreatiecentrum Ter Borcht op de weiden ten zuiden van het kasteel.

Bij waterbeheersingswerken in 1995-1997 wordt het water van de Devebeek via de verruimde gracht langs de dreef afgeleid naar het walgrachtrestant rond het kasteel om via een overdekt kanaaltje terecht te komen in de omgeleide Devebeek ter hoogte van de Ter Borchtlaan.

In 2015 verlaat het V.I.L.O. het kasteel. De gemeente gaat op zoek naar een nieuwe bestemming en start een grondige renovatie in samenwerking met groep Monument. Naast een openbaar deel, als ceremonie- en vergaderruimtes, maakt horeca-uitbating het kasteel toegankelijk voor de gemeenschap.

La Rivée heropent de deuren van Kasteel Ter Borcht voor het grote publiek, als restaurant tijdens de week en als eventlocatie tijdens het weekend.